((آیین رمضان خوانی سیستان در ماه مبارک رمضان))
گندم پرس: در تاریخ و قدمت ده هزار ساله سیستان علاوه بر آثار باستانی و کهن ، آیین ها ،آداب و رسوم فراوانی از دوره های مختلف تاریخی بالاخص دوران اسلامی – که دارای معنویت زیادی است – به جا مانده است.
با توجه به برخورداری سیستان از رصد خانه ،مردم از زمان فرارسیدن ماه رمضان خبر دار می شدند و به استقبال و پیشواز آن می رفتند.
از آیین های ماندگار ماه مبارک رمضان ،در شهرها و روستاهای حوزه سیستان آیین؛ سحر خوانی ، رمضان خوانی ،برپایی مراسم افطاری و شبهای قدر است.
رمضان خوانی یا اصطلاحا همان “رمضونیکه” از سنتهای دیرین سیستان است که برگزاری این آیین معمولا در اواخر نیمه اول،از هشتم تا پانزدهم ماه رمضان، مرسوم بوده است.
آیین رمضان خوانی بعد از نماز مغرب وعشاء و با حضور و تجمع جمعی از جوانان هر محله مقابل منازل مردم روزه دار انجام می گرفت. جوانان خانه به خانه می گشتند و اشعار محلی را با صدای رسا قرائت می کردند اشعاری مانند: رمضان ا… ،ا… رمضان ، رمضان ا… خوشنام خدا ، رمضان آمده مهمانش کنید و…
ازین میان یک نفر به عنوان مهره اصلی ویا مرشد انتخاب شده که خوانندگی شعر را به عهده دارد وبقیه اعضا در واگفت وتکرار این شعر به طور هم آهنگ همکاری می کنند.
به این صورت که در ابتدای کلام صلوات فرستاده وسپس شروع به خواندن می کنند و اینقدر به این کار ادامه می دهند تا صاحب خانه به آنان انعامی بدهد و این پیشکش معمولا: پول، گندم، حبوبات، خرما، برنج و یا شیرینی بود.
یا اینکه بعد از خواندن مکرر شعر ،وقتی گروه مایوس می شدند سر دسته ویا همان مرشد وخواننده چند بیتی به عنوان تذکر می خواند و یاران نیز ادامه می دهند و چون امیدشان قطع می شد سر دسته در خواست می کند: “یا جواب یا کوزه پر آب” که صاحب خانه سطل و یا کاسه آبی به سر و رویشان می ریخت تا بگریزند و به در خانه دیگری بروند.
هدف از اجرای سنت نیک رمضان خوانی توسط جوانان عیار و با ایمان این بود که پول ،گندم ، حبوبات ،خرما و یا هر آنچه را طبق آداب و رسوم دریافت و جمع آوری می کردند در نهایت در میان خانواده های نیازمند و فقرا تقسیم نمایند.
آنچه در ادامه می خوانید متن کامل شعر “رمضونیکه “برای آشنایی مخاطبان ارجمند است.
اول رسیدم بر در دولت خانه
نور می پاشد دانه دانه
“آ بیا محمد(ص) محمد یا علی مولا محمد”
مَلمَل آوَردَه ماهِ رِمَضو
روزَه می گیره مَع خورد و کَلو
روزَه می گیرِه لاغر مِشَوِ
روزَه مِخوارِه کافَر مِشَوِ
“آ بیا محمد(ص) محمد یا علی مولا محمد”
رِمَضو آمد مهمانش کُنِه
خروسِ یَک سالَه رَ قُربانَش کُنِه
خروسِ یَک سالَه کِه چیزِ نَمِشیه
گو و گوسالَه رَ قربانش کُنِه
“آ بیا محمد(ص) محمد یا علی مولا محمد”
ایی سِرا اَز کِنَه کِه رو وَ بادَه
یَک پِسَر دارَه کِه نو دومادَه
ایی سِرا اَز کِنَه کِه رو وَ روزَه
دو پسر داره که مخمل دوزَه
“آ بیا محمد(ص) محمد یا علی مولا محمد”
ایی سِرا اَز کِنَه که دورچِه دارَه
اَگَه فَمو صابِه یو کلوچَه دارَه
ایی سِرا اَز کِنَه قفل حیدری
دو دُختر دارَه به مانند پری
نویسنده: میرحسینی – میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری شهرستان نیمروز
