نمایندگان مردم در مجلس با بیان وضعیت وخیم تالابهای کشور بر این باورند که سازمان حفاظت محیط‌زیست باید قوانین مرتبط با احیا را عملیاتی و دولت هم منابع مورد نیاز به این بخش را تخصیص دهد.
به گزارش گـنــدم خـبــر به نقل از خبرگزاری خانه‌ملت- گروه اجتماعی؛ حفاظت، احیاء، مدیریت و بهره‌برداری مناسب از تالابهای کشور همان برنامه متفاوتی است که برای نخستین بار ذیل وظایف سازمان حفاظت محیط‌زیست در برنامه ششم توسعه گنجانده شد، تکلیفی که تا پیش‌از این کمتر رنگ و بوی قانونی به خود گرفته بود.
طبق مصوبه اخیر مجلس تالابهای ثبت شده در کشور به ویژه تالابهای ثبت در کنواسیون رامسر باید تا پایان برنامه ششم حداقل ۲۰درصد احیا شوند، این در حالی است که مهم‌ترین تالابهای کشور چون هامون، هورالعظیم، جازموریان و دریاچه ارومیه حال و روز خوشی ندارند.
نمایندگان مجلس هم از دردها و خشکی های پی‌درپی تالاب های کشور گلایه می‌کنند هرچند معصومه ابتکار از تدوین مطالعات مربوط به احیا و مدیریت تالاب جازموریان و تشکیل کارگروه ملی برای حفاظت و احیاء این تالاب و برنامه احیا سایر تالاب‌ها خبر می‌دهد.
نمایندگان کرمان درباره وضعیت تالاب جازموریان می‌گویند: متاسفانه امروز دیگر آبی وجود ندارد که به تالاب جازموریان بریزید ضمن اینکه حفر چاه‌های بی‌رویه احیای تالاب را با مشکلات جدی روبرو کرده است، نمایندگان سیستان و بلوچستان اما معتقدند که هامون به دلایل مشکلات داخلی خشک نشده و عدم تامین حق‌آبه هامون از سوی کشور افغانستان به خشکی این تالاب دامن زده است.
هورالعظیم را هم که یکی از کانونهای ریزگردها می‌نامند و می‌گویند که کاهش ورودی آب به این تالاب و استمرار استخراج نفت از این منطقه سبب شده تا چیزی از تالاب هورالعظیم باقی نماند. هرچند معاون تالابهای سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید آستانه خطرناکی و آلایندگی فاضلاب رهاسازی شده در هورالعظیم را مسئولان استان باید کنترل کنند و مسئولان محیط زیست خوزستان هم ورود هرگونه فاضلاب را به تالاب تکذیب می‌کنند.
در یاچه ارومیه هم نه تنها از این مشکلات مستثنی نیست بلکه مشکلات دوچندانی دارد؛ زیرا ستاد احیای دریاچه از مدت‌ها قبل تشکیل شده و فعالیت دارد اما نمایندگان این منطقه می‌گویند: حدود یک ماه قبل مسئولان ستاد احیای دریاچه ارومیه اعلام کردند که حدود ۲۶۲ روز است که اعتباری برای احیا دریاچه ارومیه تخصیص داده نشده و هر آنچه انجام شده بر اساس ظرفیت‌های استانی و تعامل‌های انجام گرفته با دیگر دستگاه‌ها است.
با این توصیفات گفته می‌شود که یک‌و‌نیم هکتار از مساحت تالابهای کشور خشک شده است به نوعی ریزگردها را مهمان ناخوانده شهرها و استان‌های هم‌جوار خود کرده اند، نمایندگان برنامه‌ریزی برای احیا تالاب ها را تنها تشکیل کارگروه نمی‌دانند بلکه بر این باورند که حق‌آبه‌های مرزی باید تامین، اعتبارات مصوب تخصیص، وزارت نیرو و نفت نیز عملیات خود در تالاب‌هایی چون هورالعظیم را مدیریت کنند، ضمن اینکه کارشناسان خبره و متخصص به کار گرفته شده و ضمن تدوین سند بالادستی شفاف و روشن از آسیب‌های ناشی از گرد و غبار چون دفن بسیاری از روستاها زیر شن‌های روان جلوگیری شود.
بنابر اظهارنظر نمایندگان این اقدامات می‌تواند در سایه عملیاتی شدن برنامه ششم توسعه تحقق یابد، حال با توجه به اینکه به روز جهانی تالاب ها روزی که در کنواسیون رامسر به امضا رسید، هم نزدیک می‌شویم انتظار است مسئولان و متولیان هم به هوش باشند.
شاعری: یک‌و‌نیم هکتار از مساحت تالابهای کشور خشک شده است/ مقابله با ریزگردها به دنبال احیا تالاب‌ها
علی‌محمد شاعری رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه‌ملت در خصوص وضعیت تالابهای کشور و تاثیر مصوبات برنامه ششم توسعه در حوزه احیا تالاب‌ها و تامین حق‌آبه رودخانه‌های مرزی، گفت: برنامه ششم توسعه نخستین برنامه توسعه ای کشور بود که در حوزه احیا تالاب ها تکلیف جدی را برای دولت مشخص کرد، متاسفانه ۵۰ درصد تالابهای کشور خشک شدند یعنی از مساحت ۳ میلیون هکتاری تالاب‌ها حدود یک و نیم میلیون هکتار از مساحت آنها خشک شده است.

نماینده مردم نکا، بهشهر و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تالابهای خشک شده به کانون ریزگردها تبدیل گشته است، تصریح کرد: زیست‌گاه‌های طبیعی نیز با خشک شدن تالابهای کشور از بین رفته‌اند، متاسفانه تالاب‌هایی چون هورالعظیم، میقان، ارومیه، هامون و میان‌کاله یا خشک شدند یا در معرض خشک شدن هستند.
وی با بیان اینکه بهبود وضعیت تالاب‌ها نیازمند حمایت بودجه‌ای دولت است، تصریح کرد: دولت باید با تخصیص منابع، بخش خشک شده تالاب‌ها را احیا کند، از این رو در برنامه ششم توسعه ذیل وظایف مترقی محیط‌زیستی به احیا تالاب‌ها نیز پرداخته شد، این عوامل موجب تحقق توسعه پایدار، پیشگیری و مقابله با ریزگردها و احیا تنوع زیستی کشور خواهد شد.
تامین حق‌آبه‌های مرزی برای احیا تالاب‌ها نیازمند دیپلماسی سیاست خارجی
شاعری در ادامه مصوبه تامین حق‌آبه‌های مرزی و تاثیر آن در احیا تالاب‌ها را یادآور شد و گفت: تامین حق‌آبه‌های مرزی نیازمند دیپلماسی قوی در سیاست خارجی است تا حق‌آبه زیست‌گاه‌ها و رودخانه‌های مرزی از کشورهای همسایه گرفته شود، متاسفانه عدم تامین حق‌آبه رودخانه هیرمند از سوی کشور افغانستان موجب خشکی تالاب هامون، افزایش ریزگردها، مهاجرت و خشکسالی در منطقه سیستان و بلوچستان شده است.
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی، یادآور شد: دیپلماسی ما در سیاست خارجی باید در جهت احقاق حقوق محیط‌زیست استان‌های مرزی باشد که متاسفانه در سال‌های اخیر فعالیت خوبی در این زمینه صورت نگرفته است.
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی یادآور شد: در لایحه بودجه سال ۹۶ منابعی برای احیا تالاب ها و مقابله با ریزگردها به کمیسیون تلفیق بودجه پیشنهاد داده‌ایم تا در اختیار سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار گیرد بنابراین امیدواریم تحقق یابد.
حسین‌زاده: تاخیر در تخصیص اعتبارات احیای دریاچه‌ارومیه از ۲۶۲ روز گذشته
عبدالکریم حسین‌زاده عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه‌ملت در واکنش به شیوع برخی بیماری‌ها به دنبال خشکی دریاچه ارومیه، گفت: حدود یک ماه قبل مسئولان ستاد احیای دریاچه ارومیه اعلام کردند که حدود ۲۶۲ روز است که اعتباری برای احیا دریاچه ارومیه تخصیص داده نشده است و هر آنچه انجام شده بر اساس ظرفیت‌های استانی و تعامل‌های انجام گرفته با دیگر دستگاه‌ها است.

تشدید شیوع بیماری ها با استمرار خشکی دریاچه ارومیه
نماینده مردم نقده و اشنویه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه وضعیت تخصیص اعتبارات برای احیای دریاچه ارومیه مطلوب نیست، تصریح کرد: بروز برخی بیماری‌ها با توجه به شرایط دریاچه امر بدیهی بود، در سنوات گذشته نیز هشدارهایی لازم مبنی بر وخیم‌تر شدن جامعه پیرامونی دریاچه داده شده بود هرچند در حال حاضر محدود خواهد بود اما در صورتی که خشکی دریاچه تشدید شود شیوع آن هم شدید خواهد شد.
وی افزود: با همه کمی و کاستی‌ها هم‌اکنون دریاچه به شرایط نسبی پایدار رسیده است، هرچند شرایط اقلیم و افزایش بارش‌ها در سال جاری تاثیر بسیار داشته است اما همچنان کمبود اعتبارات مهم‌ترین مشکل ستاد احیای دریاچه ارومیه است.
مشکل احیای دریاچه ارومیه تصویب بودجه نیست مشکل در اختصاص اعتبارات از سوی دولت است
حسین زاده مشکل اصلی در احیای دریاچه ارومیه را نحوه تخصیص اعتبارات خواند ویادآور شد: مشکل میزان اعتباراتی که دیده می‌شود یا مجلس تصویب می کند نیست کما اینکه در بودجه سال ۹۶ هم به این موضوع خواهیم پرداخت، متاسفانه مشکل در عدم تخصیص اعتبارات از سوی دولت است.
لزوم تشدید حساسیت های منطقه ای جهت احیا دریاچه ارومیه
نایب رئیس فراکسیون محیط‌زیست و توسعه پایدار در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: ضرورت دارد ستاد احیای دریاچه ارومیه برای مقابله با ریزگردهایی که به دلیل خشکی دریاچه ارومیه ایجاد شده و در آینده افزایش خواهد یافت، بحران دریاچه ارومیه را منطقه‌ای در نظر گیرد و از کشورهایی چون ترکیه و عراق که متاثر از این مشکلات هستند برای احیا کمک گیرد، در واقع حساسیت‌های منطقه‌ای باید نسبت به خشکی دریاچه ارومیه تشدید شود.
پاپی‌زاده: عملکرد ضعیف محیط‌زیست، وزارت نیرو و نفت در احیای تالاب هورالعظیم/ هورالعظیم نیازمند نسخه جدید است
عباس پاپی‌زاده عضو مجمع نمایندگان استان خوزستان در مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه‌ملت در توضیح وضعیت تالاب هورالعظیم، گفت: تالاب هورالعظیم در پاییز و زمستان سال جاری هم وضعیت بهتری نسبت به گذشته پیدا نکرد زیرا بارش‌ها در این منطقه چشمگیر نبود از این رو متاسفانه در تابستان سال ۹۶ هورالعظیم وضعیت وخیمی را پیش‌رو خواهد داشت به خصوص در شرایطی که این تالاب به یکی از کانون ریزگردهای کشور تبدیل شده که علاوه بر استان خوزستان استان‌های دیگر چون ایلام و تعدادی از استان‌های هم‌جوار را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

نماینده مردم دزفول در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکنون برنامه جدی برای احیای این تالاب نداشته است، تصریح کرد: تاکنون گزارشی مبنی بر احیای تالاب هورالعظیم از سوی این سازمان ارائه نشده، وزارت نفت نیز در این تالاب به کار خود ادامه داده هرچند در سال گذشته تنها تعداد محدودی از مخزن‌های استخراج نفت را تخریب کرد اما این تالاب در عمل ذخیره آبی ندارد.
وی با تاکید بر اینکه تالاب هورالعظیم نیازمند نسخه جدید است، افزود: دبی آب رودخانه کرخه بعد از سد کرخه نزدیک به صفر است، از این رو ورودی آب از رودخانه کرخه به تالاب هورالعظیم قابل مقایسه با تبخیر آب نیست، متاسفانه سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت نیرو و نفت هیچ کدام اقدام جدی برای احیا این تالاب انجام ندادند.
پاپی‌زاده با بیان اینکه وزارت نیرو با داشتن اطلاع از وضعیت این تالاب با مسئولان کشور عراق مذاکره نکرده است، یادآور شد: برخی علل کاهش ورودی آب به تالاب هورالعظیم به اقدامات انجام گرفته از سوی کشور عراق مرتبط است، علاوه بر این وزارت نیرو با وجود مسائل و مشکلات تالاب هورالعظیم باز تصمیم به احداث سد‌های جدید در این استان گرفته است در حالی که سد کرخه با ظرفیت ۷ میلیارد متر مکعب آب تنها ۲ میلیارد متر مکعب آب را در پشت خود جمع کرده است بنابراین ساخت سدهایی دیگر در بالا دست سد کرخه جز تخریب محیط‌زیست اثرات دیگری به همراه نخواهد داشت.
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با یادآوری تحقیق و تفحص از وزارت نیرو با محوریت انتقال آب از رودخانه دز و کارون، گفت: بر اساس بررسی‌های انجام گرفته ظلم بزرگی به کشور صورت گرفت زیرا وزارت نیرو به جای مدیریت مصرف و بهینه‌سازی مصارف به انتقال آب به سایر حوزه‌ها پرداخت که سبب ایجاد تنش جدی برای رودخانه‌های دز و کارون شد.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر تدوین و رعایت الگوی مصرف بهینه، گفت: مجمع نمایندگان استان خوزستان نیز به دنبال بررسی اقدامات اشتباه صورت گرفته هستند؛ به ویژه با توجه به وضعیت وخیم تالاب هورالعظیم هر آنچه که بتواند از مسیر قانونگذاری برای حل و فصل مشکلات دنبال خواهد کرد.
دهمرده: تدوین سند بالادستی و انعقاد قرارداد مطالبه حق‌آبه از افغانستان تنها راهکار احیای هامون
حبیب‌الله دهمرده عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه‌ملت در توضیح وضعیت دریاچه و تالاب هامون و راهکارهای نجات آن، ضمن انتقاد از نبود سند بالادستی احیای این دریاچه و تالاب، گفت: هم‌اکنون مشخص نیست وضعیت دریاچه به چه شکل باید باشد در حالیکه در تمام دنیا روش‌های علمی، برنامه کوتاه‌مدت، میان مدت و بلند مدت احیا برای رودخانه‌ها و دریاچه‌ها به صورت ثبت شده وجود دارد.

نماینده مردم زابل، زهک و هیرمند در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط‌زیست اقداماتی برای احیای تالاب و دریاچه هامون انجام داده است، تصریح کرد: این اقدامات متاسفانه پس از مدتی تخریب می‌شود به عنوان نمونه سازمان حفاظت محیط زیست در نقطه ای از دریاچه هامون دریچه‌ای برای جمع‌آوری آب ایجاد کرد اما سال بعد همین سازمان این دریچه را خراب کرد.
وی با انتقاد از عملکرد سازمان حفاظت محیط‌زیست برای احیای دریاچه هامون، گفت: سند و نقشه راه برای احیا دریاچه و تالاب هامون باید تدوین شود تا هر مدیر و مسئولی با استناد به آن اقدامات احیا را در پیش گیرد، برای این منظور هم باید از دانش و تخصص کارشناسان و متخصصان داخلی و خارجی استفاده شود. همانگونه که در سال ۱۳۵۰ برای حل مشکل خشک شدن رودخانه هیرمند از تجارب کارشناسان ژاپنی استفاده شد.
دهمرده با بیان اینکه دریاچه هامون مانند دریاچه ارومیه در مرکز توجه قرار نگرفته است، گفت: بنا به گفته وزیر نیرو و سایر مسئولان علل خشک شدن دریاچه ارومیه داخلی است که می‌توان با تغییر الگوها اصلاح کرد، اما خشک شدن دریاچه هامون منشا خارجی دارد، این دریاچه به رودخانه هیرمند متصل است که رودخانه هیرمند هم از کشور افغانستان سرچمشه می‌گیرد بنابراین باید تکلیف حق‌آبه مشترک بین ایران و افغانستان مشخص شود.
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی افزود: وزیر امور خارجه می‌بایست قراردادی را به منظور مطالبه حق‌آبه ایران از افغانستان منعقد کنند، متاسفانه یک مترمکعب آب هم از کشور افغانستان مطالبه نشده است، در حالی که خشک شدن دریاچه و تالاب هامون منشا بسیاری از گرفتاری ها شده است. در حقیقت بادهای سیستان که با گذشت از روی آب دریاچه هامون موجب تلطیف هوای این منطقه می‌شد حال به دلیل خشک شدن موجب بروز ریزگردها و بیماری‌های بسیار شده است.
دهمرده معتقد است: ریزگردهای سیستان ۱۲۰ برابر حد مجاز است، آلودگی و مشکلات این چنینی سبب شده تا مردم سیستان در داشتن بیماری‌های ریوی و سل رکورددار شوند به خصوص شهر زابل که در کنار دریاچه است از سوی سازمان بهداشت جهانی آلوده‌ترین شهر دنیا شناخته شده است؛ متاسفانه خشک شدن دریاچه و تالاب هامون فرصت‌های این منطقه را به تهدیدتبدیل کرده است.
وی با بیان اینکه بودجه به اندازه نیاز برای بهبود وضعیت سیستان تخصیص داده نمی‌شود، گفت: بی‌توجهی به این منطقه سبب پرداخت هزینه هایی بیش از اعتبارات مورد نیاز احیای دریاچه و تالاب شده است، هرچندبودجه و منابع برای بهبود وضعیت سیستان لازم است اما بودجه به تنهایی نمی‌تواند مشکلی را حل کند بلکه باید سند علمی تدوین و قرارداد مطالبه حق‌آبه ایران از کشور افغانستان منعقد شود.
عضو مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه پیشگیری بهتر از درمان است، گفت: بی‌توجهی‌ها موجب افزایش مهاجرت از سیستان و حاشیه نشینی شده است، بنابراین دولت باید اراده کند زیرا احیای دریاچه و تالاب هامون به موارد متعددی وابسته است، اما تاکنون مسئولان بر مشکلات سر پوش گذاشته و به دنبال راه حل نبودند.
نیکزادی‌پناه: دفن روستاهای حاشیه تالاب جازموریان زیر شن به دلیل گرد وغبار/ محیط‌زیست مفاد برنامه‌ششم را عملیاتی کند
حبیب الله نیکزادی‌پناه عضو مجمع نمایندگان استان کرمان در مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه‌ملت در توضیح وضعیت تالاب جازموریان و برنامه‌های در حال انجام سازمان حفاظت محیط‌زیست، گفت: تالاب جازموریان همانند سایر تالابهای کشور دچار مشکل شده است، به دلیل سوءمدیریت در حوزه برداشت آب متاسفانه امروز دیگر آبی وجود ندارد که به تالاب جازموریان بریزید ضمن اینکه حفر چاه‌های بی‌رویه احیای تالاب‌ها را با مشکلات جدی روبرو کرده است.

نماینده مردم بم، ریگان، فهرج و نرماشیر در مجلس شورای اسلامی با یادآوری وجود ۳۰۰ هزار چاه غیرقانونی در کشور، تصریح کرد: چاه‌های ممنوعه از یک تا پنجاه سال سابقه برداشت دارند و بسیاری از کشاورزان از آنها استفاده می‌کنند، وزارت نیرو هم در سال‌های اخیر اقدامی جهت حفاظت از منابع آبی و ممانعت از برداشت‌های غیرقانونی انجام نداده است بنابراین دشت‌ها و تالاب‌ها خشک و سفر‌ه های آبی آسیب دیده‌اند و سطح ایستایی در برخی مناطق تا ۲۵۰ متر کاهش یافته است.
وی افزود: اقدامات مذکور سبب شده منابع آبی برخی مناطق مانند یزد، رفسنجان و انار به شدت کاهش یابد و از سوی دیگر کیفیت منابع آبی برخی مناطق مانند جنوب کرمان و هرمزگان تغییر کند، در واقع نداشتن برنامه مدیریت آب، موجب چنین مشکلاتی شده است.
نیکزادی‌پناه معتقد است: چاه‌های غیرقانونی باید تعیین تکلیف شود و برداشت معقولانه از سایر چاه‌ها نیز در دستور کار قرار گیرد تا سطح ایستایی آب افزایش یابد و تالاب‌هایی چون جازموریان احیا شود زیرا در غیر این صورت احیا این تالاب غیرممکن است، البته سهم محیط‌زیست از سدها وسایر حوزه‌ها هم باید بررسی شود تا علاوه بر احیا آب بتوان سایر حوزه‌ها مانند کشاورزی را تقویت کرد.
چیزی از تالاب جازموریان باقی نمانده/ دفن روستاهای حاشیه تالاب به دلیل گرد و غبار
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد تالاب جازموریان خشک شده است، گفت: متاسفانه چیزی به عنوان تالاب جازموریان دیگر وجود ندارد زیرا تنها بخش کوچکی از آن باقی مانده است، خشکی تالاب جازموریان یکی از منشاهای گرد و غبار در این منطقه شده است.
وی ادامه داد: در برنامه ششم توسعه تصمیماتی گرفته شده اما متولیان امر باید بدان تحقق بخشند از این رو در بودجه‌های سنواتی منابع مورد نیاز باید پیش‌بینی شود، متاسفانه گرد و غبار سبب شد تا در روزهای گذشته مدارس در منطقه ریگان، فهرج و نرماشی تعطیل شود، راه‌هایی چون ایرانشهر – بم نیز به دلیل طوفان‌های شن مسدود شد.
نیکزادی‌پناه با بیان اینکه گرد و غبار موجب دفن برخی روستاها، خانه کشاورزان و درختان چندمتر زیر شن های روان شده است، یادآور شد: گرد وغبار به زیرساخت‌های بخش کشاورزی آسیب بسیار وارد کرده، متاسفانه منطقه خشک است و کوچکترین طوفانی سبب جابه‌جایی شن‌های روان می‌شود از این رو دولت باید نسبت به کاشت درختان متناسب با آب و هوا و مالچ‌پاشی توجه کند تا شن های روان تثبیت شود.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: تکالیفی برای سازمان حفاظت محیط‌زیست و منابع طبیعی و وزارت نیرو در برنامه ششم توسعه مشخص شد، عملیاتی کردن این تکالیف تا حدودی به احیای تالاب جازموریان و کنترل گرد وغبار کمک می کند، در غیر این صورت مشکلات محیط‌زیست سایر بخش‌های استان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
