گـــنـدم خـــبـر : قدمت سنت بافندگی سیستانیان به بافته های سکایی جهان باستان می پیوندد. با آمدن سکاها به سیستان تحول بزرگی در این منطقه صورت گرفت و بافته های این منطقه تحت تاثیر هنر سکاها قرار گرفت. آثار و بافته های بدست آمده از شهر سوخته سیستان با تمدن پنج هزار ساله خود بهترین دلیل بر قدمت بافت فرش در این منطقه است.
متن قالی اصیل سیستان بر خلاف سایر نقوش فرش های ایرانی با همان نقوش پر شده که در حاشیه وجود دارد.
نقوش تماما ذهنی است ، از شاخصه های فرش سیستان بافت گلیمک پهن در دو سر قالی است مه موجب اسحکام قالی می شود.
قالی های سیستان با زمینه های آبی، سرمه ای و فیروزه ای یادگار سنت سکایی است. از رنگ های دیگری که در فرش سیستان رویت می شود رنگ سرخ و رنگ های روشن مانند سفید و زرد درخشان است که در قالی های بسیاری از نواحی دیگر ایران نیز رایج است.
قالی سیستان از موی بز و پشم با کیفیت دام های منطقه بافته می شود، بافندگان فرش در سیستان اکثرا زنان و دختران هستند که بعد از کار در بخش کشاورزی به عنوان کمک خرج خانواده به این کار مشغول اند.
خوشه فرش سیستان شامل کلیه تولید کننگان فرش دستباف در استان ، تامین کنندگان مواد اولیه، فروشندگان ، واردکنندگان و صادر کنندگان ، طراحان ، رنگرزها ، قالیشویان ، رفوگران کلیه ارگانهای ارائه دهنده خدمات کسب و کار و سازمان های دولتی مرتبط و کلیه ذینفعان این حوزه است.
میزان تولید فرش در استان با توجه به اینکه فرش بافی در استان بیشتر در سیستان متمرکز است و اکثر کارگاههای تولیدی و شرکت های فرش دستباف و کارگاههای قالی بافی خانگی در این منطقه است، به طور میانگین سالیانه حدود سه الی چهار هزار متر مربع فرش دستباف تولید و عرضه می شود.
از نقوش اصیل قالی سیستان می توان فتح الهی ، مددخانی، هراتی، گلدانی یا گنبدی، قندانی(گل قندانی) ، اساطیری، درختی، قابی، گل پنجه ای، جانمازی و سه ترنج نام برد.
آثار و یافته های شهر سوخته خود بهترین دلیل بر قدمت بافت فرش در این منطقه است و دلیل بافت بدون عیب و نقص آن است، نقوش اساطیری و رنگ های چشم نواز سورمه ای، آبی ، زرد و قرمز قالی سیستان یادگار سکونت سکاها در این منطقه است. مشخصه دیگر فرش سیستان تارهای عاجی است که نشانگر این است که سیستانی ها توانسته اند برای تار فرش خود از یک رنگ مشخص استفاده کنند که این امتیازات در فرش سیستان نقش یک شناسنامه را دارد.
خوشه فرش سیستان با توجه به کیفیت فرش سیستان و اصالت نقوش جزء برترین دستبافته های ایران بوده و با استفاده از ظرفیت های موجود در منطقه – رشد تولید نخ از پشم بومی را خواهد داشت و با افزایش میزان تولید و تثبیت برند قالی سیستان تا سال ۱۴۰۰ با ایجاد بازارهای جدید و ارتباط با مخاطبان سراسر دنیا، از نظر کیفی و کمی در جهت ایجاد ارزش افزوده برای ذینفعان گام برمیدارد.
نویسنده: سارینا جهان تیغ _ عامل توسعه فرش سیستان
