گندمـــ پرس : در حاشیه سفر رئیس جمهوری افغانستان به کشورمان , علیرضا خسروی دست به قلم شده و یادداشتی علمی و کاربردی درخصوص چشم اندازهای توسعه سیستان بزرگ نوشته است که تقدیم می گردد به نگاه زیبای شما همراهان.
علیرضا خسروی : به نام خداوند جان وخرد
یک مقدمه ویک راهبرد درچشم اندازهای توسعه سیستان.
الف:مقدمه:
سرزمین هیرمند فرمند _تشنه وتب دار_ونیازمند نگاه راهبردی در سال درپیش روست.سرزمین هیرمند فرمند کهن ترین نام واژه ی برجای مانده از سیستان درمتون کهن است.
این سرزمین گسترده ی تاریخی درجاری زمان ،بودو باشهای انسانی بی شماری را درخود جای داده است.بودو باشهایی که تمدنها ساخته وفرهنگها پرورانده اند.تمدنها وفرهنگهایی که دردل خویش پاسخ های بنیادین ،به رازهای نخستین و چندو چون شکل گیری ساختارهای کلان فرهنگ بشری را ،به میراث دارند. بازشناسی وبازخوانی چند و چون ساز و کارهای نخستین شهرهای فلات ایران (شهر سوخته ، دهانه غلامان ، کوه خواجه) نخستین آیین های توحیدی تاثیر گزار در فرهنگ بشری(آیین زرتشت) قویترین ساختار اسطوره ای بشری (روایتهای خاندانهای جهان پهلوانان شاهنامه (گرشاسپ ، نریمان ، سام ، زال و رستم) سنت ها و تکاپوهای علمی برچای مانده از سجزیان سده های اسلامی(ابوسعید سجزی ، ابویعقوب سجزی ، محمد بن وصیف سجزی ، ابوسلیمان سجزی ، محمد بن کرام سجزی ، حریزبن عبدالله سجزی ، ابوداود سجزی . . . ) که در شکل گیری میراث معنوی ایران و اسلام تاثیر مستقیم داشته اند و مرحوم علام دهخدا در اثر ماندگار خویش با آگاهی از همین نقش و جایگاه تاریخی سجزیان (سیستانیها) در ذیل واژه ی سجستان آورده است که : مسقطالراس جمعی از علما و دانشمندان بوده است.. علما و دانشی مردانی که دانش بهره گیری از توان باد را در میراث فرهنگ بشری بیادگار گذاشته اند , خردمندان و دانایانی که زبان گفت و شنود با آب و خاک و”مردمان گیتی” رابه نیکی می دانسته اند. با سنت مردمی اشرasharآب هیرمند را به میزبانی زمین میکشاندند و از این پیوند فرهمند سبزینگی و حیات را تداوم می بخشیدند…
اینک سرزمین توحید ،سرزمین گفتگوهای زرتشت پیامبر با خردمند دانای حاکم برگیتی ، سرزمینی که مردمانش را از قبل آمدن پیامبر اسلام(ص) در کتابهایشان خبر رسیده بود ، سرزمینی که نخستین قیام را برعلیه یزید پس از شنیدن خبر شهادت امام حسین (ع) در تاریخ خویش دارد ، تشنه است ، جان و تن فرزندان اسطوره تب دار و ترک دار”بی چارگی “مدیریت در”گسست “بند آب” است.
مگر نبود که کهن ترین توصیه ی مدیریتی برای زندگی در یک جغرافیا در کتاب تاریخ سیستان آورده شده و آبادانی سیستان را در هزار سال پیش مشروط به بستن سه بند “آب و”خاک” و بند “مفسدان” نموده است. اکنون چه باید کرد از پس گذر هزار سال توصیه ارجمند؟
ب:یک راهبرد
“گردشگری وهامون وحمایت از زندگی مشترک”
در تمامی متون تاریخی و پژوهشی که به نیمه شرقی فلات ایران نظر داشته اند یک حوزه ی تاریخی و فرهنگی گسترده با بود و باشهای انسانی همسان و هموند را دیده و نوشته اند.
متن های کهن پهلوی آن جایی که از اراده اهورا مزدا در آفرینش زمین خبر می دهند. می نویسند که”من اهورا مزدا یازدهمین سرزمین نیکویی که آفریدم هیرمند با شکوه و فر است.
متن ها و رویدادهای تاریخی و نام واژه های گوناگون بر جای مانده سیستان بزرگ به تمامی حوزه ی هیرمند می گستراند.
کتاب تاریخ سیستان در فرازی که به حدود سیستان می پردازد اینگونه می نویسد که: سیستان خود گفتیم که گرشاسپ کرد ، و از پیش کردن سیستان خود بست ورخد و زمین داور و کابل و سواد آن اورا بود….و کشمیر رستم دستان کرد و خزاین خویش و مال خویش آنجا نهاده بود…این همه شهرها بروزگار جاهلیت اندر فرمان پهلوانان و مرزبانان سیستان بودند..(بهار،کتاب تاریخ سیستان،1366 ص 24)
افزون براینها شاهنامه ارجمند فردوسی در بیان رویدادهای حماسی روزگار اسطوره ها حوزه ی گسترده یی را نشان میدهد که هرگاه برای ایران زمین گرفتاری پیش می آمد برای چاره جویی کمر بسته بودند:
سپاهی فراوان برپیلتن—— زکشمیرو کابل شدند انجمن…
..زکشمیرووز کابل ونیمروز—-همه سرفرازان گیتی فروز..
و یا برای مشورت در بحران حکومت کی خسرو فرستاده ای به سیستان گسیل شده تا با خردمندان ، ستاره شناسان و موبدان سیستان بزرگ که تا کابل دامن می گستراند ، چاره اندیشی شود:
به رستم چنین گفت کز بخردان—–ستاره شناسان و هم موبدان
ز زابل بخواه و زکابل بخواه—– بدان تا بیایند با ما به راه…
شدند انجمن موبدان وردان—ستاره شناسان و هم بخردان
همه سوی دستان نهادند روی—ز زابل به ایران نهادند روی…
سیستان امروز دوپاره ی اراده های استعماری سده ی گذشته است بخش بزرگتر آن در افغانستان امروزی قرار گرفته و بررسیها نشان می دهند در امور زیر بنایی بسیار “نادار” و نیازمند نگاه مدیریتی است که از بلندای ارزشهای انسانی و با رویکرد به پیشینه ها و میراث فرهنگی مشترک به چاره اندیشی برای توسعه و رشد منطقه اراده نماید هستند.
این “قلم نوشته “تلاش دارد از میان انبوه واژگان و گوناگونی مفاهیم به توحید کلمه برسد ، کلمه یی که راز آفرینش را در جان خویش دارد ، کلمه یی که از یکسانی مردم هستی در خمیر مایه و سرشت می گوید ، کلمه یی که همه را در برابر هم پاسخگو می داند ، کلمه یی که انسانها را به اندیشه برای بهبود زندگی همسایگان در هر بامداد فرامی خواند…
بنابراین با عنایت به تمامی شواهد و مستندات تاریخی و اسطوره ای و…که حوزه ی بزرگ و گسترده ی انسانی با پیوندهای تاریخی و فرهنگی مشترک از زابل تا کابل را در بر می گیرد و نیازهای مشترک ، در سیستان بزرگ که استانهای نیمروز ، فراه و هلمند افغانستان امروزی را نیز دست کم پوشش می دهد ،به عنوان یک “راهبرد “پیشنهاد می شود:
الف:راهبرد کلان
با رویکرد به احیای تالاب هامون و زیست بوم و زیست محیط مشترک اقوام و باشندگان پیرامون هامون ، طرح تشکیل هیات راهبردی مشترک توسعه سیستان ایران و سیستان افغانستان یا وزرای کلیدی طرفین رابا محوریت گردشگری و بازرگانی در دستور کار قرار دهد.
ب:جهت گیریها
ب-1-با مشورت ورایزنی دولت افغانستان امروزی هیات راهبردی مشترک توسعه سیستان متشکل از وزرای کلیدی و یا معاونین تام الاختیار طرفین با ریاست دوره یی یا ریاست نهادهای بین المللی مرتبط تشکیل شود.
ب-2-سیستان بزرگ با عنایت به جاذبه های تاریخی –فرهنگی وانسانی و مذهبی می تواند به قطب گردشگری فرهنگی درسطح بین المللی تبدیل شود.
ب-3-لحاظ حقابه تالاب هامون و تدوین مدیریت مشترک شیلاتی
ب-4-با عنایت به گذر راه کهن ادویه و ابریشم از سیستان بزرگ که هنوز هم با همه ناامنی ها و نبود مدیریت منسجم در سیستان آنسوی مرز پویایی اش را نگه داشته شاخصه بازرگانی و تجارت و ایجاد مدیریت برای بازرگانی از جهت گیریهای مدیریتی هیات راهبردی توسعه سیستان می تواند باشد.
ب-5-سیستان آنسوی مرز با ایجاد سدهای بزرگ کجکی و ارغنداب مدیریت منفعل و بازدارنده ی هیرمند را به دست گرفته به گونه ایکه در سرزمینهای پایین دست این منابع آبی نیز مدیریت کار آمد وجود ندارد . تعریف مدیریت یکپارچه ی آّب و خاک و اجرای آبیاری با لوله در سیستان بزرگ و تغییر در الگوهای کشت جهت گیری دیگر و مهم هیات راهبردی توسعه سیستان می تواند باشد.
ما با ایجاد مدیریتهای انرژی ، بهداشت و درمان ، کشاورزی ، و امور زیربنایی مدیریت فعالی را می توانیم در این هیات اجرا کنیم.
ب-6-تمامی متن های تاریخی در استفاده ی سیستانیها از انرژی باد برای تولید آرد ، بالا آوردن آب از چاه و سرد کردن خانه ها ، خشک کردن رطوبت خانه ها و…یک صدا هستند.
با عنایت به بازدهی بالاتر از استاندارد توربین آزمایشی رامشار ، ایجاد مزرعه توربین های بادی در سیستان نیاز امروز فردای منطقه و فراتر از آن را برآورده خواهد نمود.
ب-7-لحاظ سهمیه ویژه در دانشگاه زابل برای جوانان حوزه ی هیرمند و پرورش کارشناسان مورد نیاز
ب-8-انجام پژوهشهای مشترک باستانشناسی ، مردم شناسی و مطالعات تاریخی با هدف بازشناسی و تدوین ساختارها و پیوندهای تاریخی – فرهنگی مشترک
ب-9-ایجاد بازارچه های صنایع دستی بامراکز آموزش و تولید….
ب-10-….
علیرضا خسروی- کارشناس میراث فرهنگی صنایع دستی وگردشگری زابل
جناب دهمرده از توجه سایت خوبتان به موضوع تشکر می شود درسیستان باید قبل از سفر یک تجمع بزرگ ویا یک گردهمایی بزرگ برای انعکاس موضوع هامون وحق آبه انجام میشد.از جناب خسروی دلسوز گرامی هم متشکریم.جناب خسروی طی یک نامه به ریاست جمهوری بفرستید.
باید که بشفکد جوانه های سبز—از هزارتوی میراث سرزمین ما….
باتشکر از نظرات شما. باید حاطر نشان کنم در حیطه ی وضعیت سیستان باید اختیارات به رییس جمهور و مسیولان ارشد داده شود تا تصمیم جامه و کافی در این زمینه گرفته شود .
با سلام. سیستان جوانانی سخت کوش تحصیل کرده ساده خداپرست و رنج کشیده دارد که با بدتریت شرایط اب و هوایی و اقلیمی در اینجا زندگی میکنند به امید روزی که به مردم سیستانه ما هم به اندازه ی سایر استانهای کشور توجه شود. امین یارب العالمین
شدند انجمن موبدان وردان— ستاره شناسان و هم بخردان
همه سوی دستان نهادند روی— ز زابل به ایران نهادند روی
اقای خسروی عزیز مطالب ی که بیان کردید حرف دل ما بود..
رییس جمهور محترم و مسیولان دست اندر کار و دلسوز باید برای دوباره اباد کردن سیستان اقداماتی جامع و کافی انجام دهند تا مردم به زندگی در این منطقه دل خوش باشند و به سایر استانها مهاجرت نکنند..
به امید دیدنه روزهای خوب برای سیستان عزیزمان
خسته نباشی پهلون…
اما الان با قلم سر میبرن نه با شمشیر و قدرت نیاکان…
داشتم داشتیمو بیخیال دوست عزیز..
تا حالا خودمون چه کاری انجام دادیم که آیندگان بهمون افتخار کنن؟؟
با سلام خدمت آقای وحید. من فکر میکنم اوضاع نا به سامان امروز ما نتیجه ی بی خیال شدن آنچه که بودیم هست. فراموش نکردن آنچه بودیم حداقل تاثیری که داره اینه که باعث میشه به خودمون بیایم و به فکر بیفتیم که کجای راه رو قدم به اشتباه برداشتیم که به اینجا رسیدیم. من هم مثل شما با غرق شدن در گذشته مخالفم اما به همون اندازه از فراموش کردن گذشته هم بیزارم. در نقد آنچه که هستیم ، صحبت کردن از آنچه که بودیم میتونه تلنگری باشه برای بیدار کردن خیلی ها از خواب خرگوشی. موفق باشید.
اقای وحید گرامی ما مردم معمولی کاره ای نیستیم که کاری بکنیم کسانیکه مسیول هستند و قدرت دارند باید کاری کنند. از ما همین بس که به بچه هامون و ایندگان از گذشته ها و داشته هامون در گذشته بگیم که بفهمن این سیسنان خراب و ویرانی که الان میبینین اینجور نبود در گذشته اباد بود 10 نوع انگور در باغاتش داشت .
دورود بر تو ای فرزانه سیستان.
درودبه استادگرانقدرکه بسی به اطلاعات ناقصمان افزوده گردیدانشاءا…ماناوپایدارباشند.امیداست دست اندرکاران وتصمیم گیرندگان اجرایی ازاندیشه وتدبیراین بزرگان اندیشه وتدبیربهره ببرندتاسیستان مابمانندگذشته پررونق وتاثیرگذارشود.ماسیستانیهادرطول تاریخ دردامن ایران بزرگ ،فرزندان خلفی بوده ایم که همیشه ودرهمه ادوارپیشروبوده ایم.ازتاریخ کهن که بگذریم ،پس ازاسلام نیزبگواهی تاریخ ،هرگزسب علی(ع)رانگفتیم وبزرگان ماتن به این دستورحکومتی ندادند،ماقبل ازمختاربزرگ به خونخواهی اما م حسین(ع)برخاستیم،یعقوب لیث ازدیارمااولین حکومت ایرانی مسلمان رادرجهان برپای داشت واگرنیرنگ خلیفه عباسی نبودشایدامروزتاریخ بگونه ای دیگردرس داده میشد،پیش ازانقلاب اسلامی در30بهمن اولین قیام مردمی برعلیه کارگزارن نظام پهلوی رابزرگان مارقم زدند،پس ازپیروزی انقلاب اسلامی نیزسیتانیان آنقدرنقش ارزنده ای داشته ودارندوخواهندداشت که رهبرفرزانه مان منطقه راتنگه احدایران نامیده اندوبالطبع ماتنگه داران احدایران بزرگ هستیم،شهدای بزرگی چون شهیدمطهری،شهیدطباطبایی،شهیدمیرحسینی،شهیدلک زائی،و…تقدیم انقلاب نموده ایم وبزرگان دیگری چون مرجع تقلیدشیعیان جهان حضرت آیت ا…العظمی سیستانی ازهمین خطه میباشند وقس علیهذا.بنابراین امروزه که خودوفرندانمان درتنگنای کمبودآب وشغل و…فریادداریم بایدیاری شویم تاآنانکه رفتندبرگردندودردیارآباواجدادی خویش رزق وروزی داشته باشندوآنانی که سرسختانه ماندندانگیزه ورمقی برای ادامه زندگی داشته باشندکه فعلاًفقط زنده ایم وزندگی بس ناجوانمردانه سخت وسخترمیشود.
من کاملا با آقای خسروی موافقم تا زمانی که برای سیستان ایران و افغانستان یک برنامه مشترک توسعه با همکاری هم نوشته نشود حکایت عطش و ویرانی همچنان باقیست..
سلام استاد عزیز نوشته تان مثل همیشه زیبا بود و دل نشین باید بگویم جانا سخن از زبان ما میگویی.. تعامل سازنده با کشور همسایه و هم افزایی اشتراکاتمان بهترین روش برای سر و سامان بخشیدن به اوضاع تاسف برانگیز امروز سرزمین مادریمان است. اجرتان با خدا
پیشنهاد خوبیست اگر ببینند.
کاملاً درست می فرمایید استاد عزیز برای عمران این سرزمین غصه دار و بی آب، فکر و برنامه ریزی کلان لازم است.
فکرهای کلان هم از سر مردان بزرگ سرچشمه می‌گیرد نه مدیران نالایقی که تنها دغدغه شان بقای خودشان است آن هم به هر قیمتی و با هر دروغی.
با سلام دوستان خوب من باید کارشناسان وجوانان تحصیلکرده سیستان با استفاده از نظرات بزرگان خودمان نسخه بنویسیم قدرت کارشناسی مان را افزایش دهیم با تعریف طرح وپروژه وپیگیری مطالبه گرانه مکرر از طریق دولت ونمایندگان به نتیجه خواهیم رسید باید مرتب وفعالان با موضوع برخورد کرد در مسیر ناملایمات قطعاهست مهم این است که خستگی نا پذیر پیگیر باشیم ومرتب حقوق مردم راکارشناسی شده مطالبه کنیم
تشکر ازسایت وزین گندم پرس ودغدغه های جناب خسروی عزیز دوستان موضوع استان شدن رابایدسرلوحه قراربدهیم آقای خسروی هم موافق هستند چون ماتازمانی که قدرت تصمیم گیری نداشته باشیم سیستان از این وضعیت خارج نمی شود. درجلسه ای که با دکتر مالکی درسال گذشته داشتیم همین موضوع مطرح شد واقای خسروی گفتند که درکتاب تاریخ سیستان توشته شده که محنت سیستان اززمان بیرون رفتن مدیریت سیستان ازدست سیستانی ها ثبت شده.استان سیستان باید یک خواسته وهدف بزرگ ماباشد.چونکه صد امد نود هم پیش ماست
با سلام خدمت استاد بزرگوارم جناب آقای خسروی. نوشته های شما همیشه دلگرممان میکندبه اینکه هنوز ذهن های پاکی به سیستان می اندیشند و قلبهای بزرگی هنوز برای این سرزمین می تپد.
باید همه برای استان شدن سیستان متحد شویم وبه کسی رای بدهیم که موضوع اصلیش همین باشد.ان.قت می توانیم برای آینده تصمیم بگیریم ویقینا برای اینده باید همانطور که اروپا مرزهارا جمع کرده وباپول واهداف مشترک زندگی می کنند ماهم همین کاررا بکنیم..موافق هستم اقای خسروی
ممنون از نوشته زیبایتان جناب خسروی حرف دل ما را گفتید
کاملا با آقای خسروی موافقم برای آبادانی سرزمینمان تعامل سازنده با افغانستان آن هم در سطوح بالا لازم است.
سلام و درود دارم به دست اندرکاران گندم پرس، خوب بود علی آقای خسروی این یادداشت بسیار زیبا و درد دل مردم ستم کشیده منطقه سیسـتان را علاوه بر این سایت گرانسنگ؛ از طریق سایت های خبری دیگر از جمله تابناک نیز به نظر مسئولان برسانند.
با سلام خدمت آقای خسروی و تشکر از ایشان به جهت متن جامع و زیبایشان کاش مسیولین ببینند و حداقل کمی به فکر بیفتند آخر تا کی اینهمه بی مسوولیتی و سو مدیریت؟ انگار همه خوابند! انگار نه انگار که اگه اوضاع به همین بدبختی پیش بره تا بیست سال دیگه بچه های ما مگه فقط تو کتابا از سیستان چیزی بخونند خدا به مسیولین این شهر …………
سلام جناب اقای خسروی دست اوردهای شما پس از سالها مدیریت در حوزه سیستان چه بوده است؟عوامل اتش سوزی در شهرسوخته مشخص شد؟از دغدغه ای که دارید ممنون.
ذغال عزیز از سوالات شما، عرق به پیشانیم به سردی نشست، و فکر می کنم دمار از روزگار انصاف در آوردید. بیایید یادمان باشد که هر کلام و هر واژه ای حرمتی دارد و بی احترامی به واژگان، هتک حرمت انسانیت است.
از جمله خبط های ما در این عصر خرد و ارتباطات، فقدان برقرار نمودن هر گونه ارتباطی بین خرد و زبان است که هر کلامی قبل از بیان، می بایست حداقل، مجوز زمانی، انصافی و عقلانی بودن خود را اخذ نماید و هر سوال باید قبل از بیان، مغزا ارزیابی شود و پاسخ های احتمالی را بیابد و اتفاقا شیرینی سوالات کودکانه در همین ساده و نسنجیده بودن است.
نمی دانم مجموعه میراث فرهنگی برای سیستان چه باید می کرده است مثلا چرا شهر سوخته ثبت جهانی نشده است؟ چرا مرمت آثار باستانی مثل کوه خواجه، شهر سوخته، دهانه غلامان، سه کوهه و … انجام نمی شود؟؟ چرا هیچگونه موزه ای نه در شهر زابل و نه در محل شهر سوخته ندارد؟؟؟ چرا اعیاد ملی و مذهبی را چشن نمی گیرد و …
راستی اخوی، دلاور، واقعا اینقدر بی خبری؟ و نمی دانی همه این موارد بخشی کم از تلاش های بزرگواران آن سازمان گرانسنگ و خصوصا برادرمان علی آقای خسروی است؟
با صحبت های آقای خسروی موافق هستم ایشون در پایان صحبت هاش اشاره کرده بود به ایجاد بازارچه صنایع دستی ، بنده پیشنهاد میکنم یک مرکز فروش صنایع دستی در شهر زابل ایجاد شده و تابلویی در سردرب آن با عنوان (( بزرگترین مرکز فروش صنایع دستی سیستان)) قرار داده شود تا همه مردم سیستان اعم از کشاورز ، دامدار، کارگر ، کارمند و سایر مردم سیستان صنایع دستی تولید شده خود را به این مرکز فروش بزرگ بیاورند و با تبلیغات در سطح شهر، تبلیغات در شبکه استان و ارسال پیامک به مردم و به خصوص دانشجویان شهرستانی(دانشگاه زابل ، دانشگاه علوم پزشکی ، پردیس خودگردان، دانشگاه آزاد ، علمی کاربردی ، علوم قرآنی ، دانشکده فنی و…)استقبال بی نظیری از صنایع دستی تولد شده در سیستان خواهد شد و فروش بالایی را شاهد خواهیم بود احداث این مرکز فروش صنایع دستی در زابل راه موثر و البته زود بازدهی در ایجاد اشتغال و درامد برای مردم سیستان خواهد بود! البته ایجاد یک مرکز بزرگ جهت فروش صنایع دستی قبلا در استان های دیگه انجام شده و جواب هم داده مثل استان یزد
سلام اقای خسروی ساعت سه ونیم چهار صبح یادتون که نرفته ماروتوبیابونا برای شکار تپه میبردین،سال 81 یادتونه 370 محوطه رو ثبت آثار ملی کردیم مفام کشوری آوردیم پدرما وخوتون را البته درآوردین جشمتون روهم معیوب کردین، شش جلد کتاب چاپ شد، بانک بزرگ اطلاعات اسناد سیستان،بانک بزرگ اطلاعات اثار،تمبر بز شهر سوخته،اینهمه کارای رسانه یی،نقشه دیجیتال شهر اثاردشت سیستان و…اخرش چی شد به جای ما که زحمتاروکشیددیم اقازاده ها استخدام شدند.سه تا مذیر کل سیستانی عوض شدند یه اداره تو زابل ندارین،کسوکارشونو استخدام کردن تازه……………………………،تومیراث زابل یه کارشناس صنایع دستی داری بتو دادن، یه کارشناس گردشگری هست؟کارشناس مرمت چطور تک وتنها چه اصرار بی فایده یی .میراث فرهنگی دراستان ما یه دکان پرمنفعت برای یه عده بوده ………………………………….شما بد جایی ایستایی برادر از میراث فرهنگی خارج شو …………………………………………….؟؟…………………………………………..رها کن دوست من…
بخاطر خانه ی تو
بخاطر یقینِ کوچکت
که انسان ، دنیایی ست
بخاطر پرستوئی در باد، هنگامی که تو هلهله میکنی
بخاطر شبنمی بر برگ
هنگامی که تو خفته ای
بخاطر یک لبخند
بخاطر یک سرود،
بخاطر یک قصه در سردترینِ شبها،
تاریکترینِ شبها .
بخاطر عروسکهای تو ،
بخاطر سنگفرشی که مرا به تو می رساند
نه بخاطر شاهراه های دوردست
بخاطر ناودان، هنگامی که می بارد
بخاطر کندوها و زنبورهای کوچک
بخاطر جارِ بلند ابر در آسمانِ بزرگ آرام
نمی دانم چرا با خواندن متن شما به یاد این شعر شاملو افتادم و با خودم گفتم:
به خاطر سیستان
به خاطر ایران
به خاطر آن کوزه منتظر در دل خاک
به خاطر قصه های عشق در دل خاک
بخاطر عظمت فرهنگ این سرزمین
بخاطر سیستان
برادر
دست زحمت کش تان را به احترام می بوسم خداوند نگهدارتان باشد
قصه سیستان غصه تلخی است سالهاست که ما، با زوال طبیعی تدبیر نشده ای همراه شده ایم این اضمحلال تدریجی برای برخی از مردمانم، چون زخم هایی بوده و هست که چون خوره روحشان را اهسته در انزوا، می خورد و می تراشد (بوف کور، صادق هدایت) اما متاسفانه برای تمامی مردمان این سرزمین چنین نبوده است برخی جلای وطن کرده اند و برخی مانند خود من، از همه بدتر به آن عادت کرده اند و شاید رخوت و بی اعتنایی بسیاری از ما معلول همین عادت کردن به بدتر شدن تدریجی شرایط باشد.
ما می دانیم، که حیات و فرهنگ ما با آب، با هامون، با کشاورزی، دامپروری و صیادی قد گرفته بود و افسون تاریخ شده بود و لقمه گرفتن و روزی برداشتن از خوان نعمت همیشه گسترده خداوند و تلاش مداوم برای آبادانی زمین و زندگی، سازنده فرهنگ غنی، مومن و مولد سیستان شده بود.
با زوال آب نه فقط آبادانی این سرزمین بلکه فرهنگ و منش انسانی به چالش و تهدید کشیده می شود در فقدان جایگزین های مناسب و مولد برای اشتغال و معیشت، آسیب های مرزی، قاچاق و دلالی می تواند از مهمترین عوامل گسست و تخفیف فرهنگی باشد.
ما می دانیم در ابتدای خشکسالی 30 ساله ای قرار داریم که نقاط خشک را خشکتر و مناطق پر باران را پر باران تر خواهد نمود (دانشنامه، ماهنامه علوم و فن آوری،شماره 4، سال2، خرداد93)
ما می دانیم هامون در انتهای حوزه آبریزی قرار دارد که تنها مشروب کننده آن ورودی از کشور افغانستان است.
ما می دانیم که غیر از دریاچه هامون هیچ حوزه ابریزی برای ما وجود ندارد.
ما می دانیم که روند شرایط ابی و اقلیمی منطقه ای و جهانی به سمت سخت و سختر شدن می رود.
ما می دانیم توسعه افغانستان نیاز آبی آن کشور را بالاتر خواهد برد.
و…
اما ما نمی دانیم وضعیت ورود آب، وضعیت آب در 30 و 50 سال آینده در کشور افغانستان چگونه است؟
ما نمی دانیم تغییر اقلیم چه تاثیری بر منابع مشروب کننده حوزه ابریز ما دارد؟
ما نمی دانیم حیات و توسعه سیستان بر پایه صنایع و فعالیت های وابسته به آب، توسعه ای پایدار است یا خیر؟
و…
ما برای فهمیدن مستند و علمی نیاز به مطالعات جامع آب در حوزه موثر بر حیات دریاچه هامون داریم در محدوده ای حداقل شامل جنوب غرب افغانستان، جنوب شرق ایران و شمال غرب پاکستان.
ما باید چشم اندازی عـلـمـی و مستند در خصوص آب سیستان داشته باشیم تا استراتژی ما در خصوص حیات سیستان، کشاورزی و … و خصوصا چاه نیمه ها مشخص گردد تا دست برتر را داشته باشیم که رهبر معظم انقلاب فرموده اند:
(( علم و دانش برای یک ملت و برای یک فرد مایه‌ی اقتدار است. کسی که این قدرت را پیدا کند، دست برتر را دارد و آن کسی که نتواند قدرت علمی را به دست بیاورد، زیردست باقی میماند و دیگران بر او دست برتر را خواهند داشت )).
جناب ع.ر.ا. با احترام متن با رفرنس ومحکم شما نشان می دهد که درحوزه آب واقلیم وزیست بوم سیستان دارای نظر هستید. خوب است که موضوع را طی یک مقاله باز فرمایید تا استفاده بیشتری برای ما ومقامات داشته باشد.البته بااحترام به اقای خسروی که از خانواده های فرهنگی سیستان هستند.
با تقدیروتشکرازبرادرعزیزودانشمنداستادگرانمایه خسروی به نظر میرسد ورودیهای آب ادوار سابق محقق نشود به قول دکتر پاپولی یزدی درآینده آب کشاورزی بابطری خواهدبودبه نظر بنده همان سخن کلیدی استاندار عزیزمان را آویزه گوش نمائیم:هوای پاک واقتصاد.چندپیشنهاد1-قرق دریاچه ارتش2-انتقال جامعه صیادی به چابهار3-انتقال عشایر به خاش و سراوان 4-انتقال تعدادی از کشاورزان به منطقه سرباز5-راه اندازی کارگهایی مانندگلیم بافی قالی بافی باماشین کاشی وسرامیک گردشگری درمانی بااحداث بیمارستانهای مجهزوسایرمشاغلی که سابقه تاریخی ونیاز به آب کمتری دارد6-بازارچه های مرزی چمدانی 7-خرید تضمینی محصولات 8-عدم پرداخت وام چون صادرات ثروت وسکونت فقر را درپی دارد………………..