گندمــــ پرس : پایگاه اثر باستانی شهرسوخته سیستان و بلوچستان با گذشت 16 ماه از ثبت آن در فهرست آثار جهانی یونسکو به سبب نداشتن مدیر با مشکلات متعددی از جمله نداشتن بودجه و امکانات و ایجاد نشدن زیربناهای مورد نیاز رو به رو است.
به گزارش ایرنا شهرسوخته به عنوان اثر ارزشمند باستانی سیستان و بلوچستان و هفدهمین اثر جهانی ایران تیر ماه 1393 در سی و هشتمین اجلاس یونسکو در دوحه قطر به ثبت رسید.
ثبت یک محوطه باستانی در فهرست آثار جهانی نیازمند وجود شاخصه های متعددی از جمله برجای ماندن آثار مهم هنری و زیستی بشری است که سایت جهانی شهرسوخته این مشخصه های برجسته را به خوبی نمایان کرده است.
آثار بدست آمده در 14 فصل کاوش از جمله نخستین چشم مصنوعی و جراحی جمجمه (مغز)، نخستین انیمیشن جهان، خط کش میلی متری، فاضلاب شهری و غیره از محوطه باستانی شهرسوخته سیستان باستان شناسان دنیا را به شگفتی واداشته است.
این در حالی است که هنوز بخش کوچکی از این محوطه کاوش شده و به گفته سرپرست هیات باستان شناسی کاوش شهر سوخته برای حفاری و بررسی این محوطه سال های زیادی زمان نیاز است.
بسیاری از باستان شناسانی که به سیستان سفر کرده اند با مشاهده آثار متعدد بازمانده از دوران های باستانی و تاریخی از جمله شهر هخامنشی دهانه غلامان، کوه خواجه و قلاع مختلف آن، زاهدان کهنه، کرکویه، قلعه رستم و غیره، این منطقه را بهشت باستان شناسان نامیده اند.
وجود آن همه آثار و ابنیه تاریخی و باستانی که در زیر خروارها خاک و شن مدفون شده نیازمند توجه ویژه است تا سیستان به یکی از بزرگترین مکانهای گردشگری تاریخی تبدیل شود.
با ثبت اثر باستانی شهر سوخته در فهرست جهانی مردم سیستان و بلوچستان انتظار داشتند که از این فرصت گرانبها برای معرفی استان بهره برداری شایسته ای انجام شود اما نه تنها در حد و اندازه آن حرکتی نشده بلکه حتی مدیری که نخستین گام در به حرکت در آورده چرخه فعالیت است، برای پایگاه شهرسوخته تعیین نشده است.
نبود فضای سبز و امکانات لازم برای باستان شناسان و گردشگران، نداشتن شبکه آب لوله کشی سالم و بهداشتی، خرابی مکرر سرویس های بهداشتی، نداشتن تیم کامل حفاظت و انجام نشدن کارهای پژوهشی، برقرار نشدن تورهای گردشگری، ناآشنایی شرکت ها و موسسه های برگزار کننده تورهای گردشگری گوشه ای از مشکلاتی است که سبب استقبال نکردن هموطنان از این اثر باستانی جهانی شده است.
یک کارشناس میراث فرهنگی به خبرنگار ایرنا گفت: نخستین شروط و پارامتر برای به ثبت رساندن یک اثر در سازمان یونسکو داشتن مدیریت، محتوا، تعیین حریم، گردشگر و برنامه است.
به گفته کارشناسان میراث فرهنگی در ابتدای تصمیم گیری برای ثبت جهانی شهرسوخته در سازمان یونسکو دکتر روح اله شیرازی بعنوان فردی متخصص با رزومه ای برتر و آشنا با چند زبان زنده دنیا بعنوان مدیر این سایت جهانی مطرح بوده که تاکنون پس از گذشت چندین ماه هنوز در این زمینه اقدامی نشده است.
یکی از کارشناسان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان که خواست نامش درج نشود گفت: در سال 93 بیش از 10 میلیارد ریال برای سایت جهانی شهرسوخته اختصاص داده شده که به دلیل عدم انتصاب مدیر سایت این اعتبار برگشت داده شد.
آنچه بیشتر مردم علاقه مند به میراث فرهنگی استان را رنج می دهد کم توجهی یا بی مهری به این سایت جهانی در یک سال گذشته است بطوریکه حتی جشن یک سالگی ثبت این اثر جهانی برگزار نشده است.
سرپرست سایت جهانی شهرسوخته در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: انتصاب اینجانب به عنوان مدیر سایت جهانی شهر سوخته در حال اقدام و نیازمند طی مراحل مختلف است.
دکتر روح اله شیرازی اظهار داشت: تداوم پژوهش ها اقدامی اولویت دار پس از ثبت جهانی شهرسوخته بود که مجددا پس از پنج سال توقف در آبان 93 آغاز شد.
وی ادامه داد: پس از ثبت جهانی این اثر باستانی حضور گردشگران و توریست های داخلی و خارجی رو به افزایش رفت و به دلیل شرایط جوی حاکم بر منطقه حضور گردشگران به فصل های خاص از سال متمرکز شده است.
سرپرست سایت جهانی شهرسوخته گفت: اجازه ندادن برخی کشورها به گردشگران برای سفر به ایران باعث شده تعدادی اندک از گردشگران از شهرسوخته بازدید کنند.
وی از مسئولان استانی و کشوری خواست اقداماتی را انجام دهند تا باعث حضور پررنگ گردشگران خارجی در سایت جهانی شهرسوخته شود.
دکتر شیرازی تصریح کرد: با همکاری بین المللی و برقراری ارتباط مثبت با کشورهای همسایه شرقی ایران همجوار با استان سیستان وبلوچستان به دلیل نقاط مشترک می توان شاهد رونق گردشگران خارجی بود.
وی افزود: همکاری چند جانبه با دیگر کشورها توسعه گردشگری خارجی را بدنبال خواهد داشت.
سرپرست سایت جهانی شهرسوخته از ساخت مجدد سالن آمفی تئاتر خبر داد و گفت: عملیات ساخت این سالن در آینده نزدیک آغاز می شود.
وی با بیان اینکه یکی از معضلات اصلی این سایت نداشتن شبکه لوله کشی آب آشامیدنی است اظهار داشت: آب آشامیدنی روزانه با صرف هزینه های زیاد به وسیله تانکر سیار تا مخازن حمل می شود.
دکتر شیرازی تداوم پژوهش ها و حفاظت و نگهداری را از اولویت های نخست سایت جهانی شهرسوخته عنوان کرد.
شهر سوخته واقع در 150 کیلومتری شمال زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان و 56 کیلومتری جنوب زابل در حاشیه جاده زابل – زاهدان در 3200 سال قبل از میلاد پایه گذاری شده و مردم این شهر در چهار دوره بین سال های 3200 تا 1800 قبل از میلاد در آن سکونت داشته اند.
محوطه باستانی شهر سوخته در هزاره دوم و سوم قبل از میلاد، توسط مهاجرانی که از چهار گوشه به آن مهاجرت کرده اند، بنا شده است.
تاکنون با انجام چندین فصل کاوش آثار و اشیاء مختلفی از جمله نخستین چشم مصنوعی، نخستین انیمیشن، نخستین جراحی جمجمه انسان، نخستین شبکه فاضلاب شهری جهان از محوطه های مسکونی و قبرستان شهرسوخته کشف شده است.
نکته بسیار مهم که موجب شگفتی باستاشناسان شده تاکنون هیچ سلاح جنگی در این شهر پر رونق و جنب و جوش و فعال در پنج هزار سال پیش، بدست نیامده است و این خود نشان دهنده سکونت مردمانی صلح جو و آرام است.
وقتی میراث فرهنگی سیستان به حفظ سنگ ها و سفالهای شهرسوخته فقط معنی می شوند و فرهنگ اصیل مردمی در پنج هزارسال قبل که بالاترین جذب نخبگان دنیا را داشته و نحوه دفن متفاوت اموات گواه جذب نخبگان بوده توجه نمی شود
وقتی ظاهر اصل می شود و باطن و فرهنگ در حاشیه قرار می گیرد و نخبگان دیگر مناطق را در پوشش لباس متفاوت در قبور این شهر نمی بینی
وقتی پوشش لباس محلی هزاران ساله و یکسان مردمان بومی سیستان و خراسان جنوبی را نمی بینی و لباسی از نخبه قندهاری جذب شده در این شهر پوشش ما معنی می شود
وقتی اصلالت فرهنگی این مردمان نادیده گرفته می شود و گفته نماینده المان در ثبت شهرسوخته که انان را مردمانی شگفت انگیز نامید توجه نمی شود و اول های فرهنگی این مردمان را نمی بینی
انتظار نداشته باشید شهر سوخته با چند کچول شکسته و ذر برهوت بی آبی و بی غذایی و عدم مکان استراحت و اقامت گردشگران خارجی و داخلی به دنیا و گردشگران معرفی شود
پس تفکر استاندار عزیز و مدیر کل محترم میراث فرهنگی کارشناسان ان بایداصلاح شود و شهر سوخته رابا این ظاهر و این همت بی فرهنگی فعلا فراموش کنیم که معرفی بدون فرهنگی شهرسوخته این الگو پیشرفت و توسعه برای امروز و فردای ایران من با مشاهده گردشگران داخلی و خارجی مردمان ما را بی ابرو خواهد کرد
به متن های بالا توجه شود که بسیاری پایان نامه های فارغ التحصیلی در همین چند جمله نهفته است برای انان که به پیشرفت و توسعه ایران و سیستان و وحدت می اندیشند