شهرگندمــــ : کمیسیون منابع طبیعی پارلمان افغانستان در حالی نسبت به معاهده حق آبه ایران اعتراض کرده که گفته می‌شود یکی از موضوعات مورد گفت‌وگوی رئیس جمهور این کشور در سفر به تهران موضوع آب خواهد بود.

به گزارش شهرگندمـــ به نقل از  تسنیم، اعضای کمیسیون‌های منابع طبیعی پارلمان افغانستان اعلام کردند که معاهده میان دولت‌های کابل و تهران در مورد حق آبه ایران از رود هیرمند معتبر نیست.

موضوع حق‌آبه ایران پس از آن مطرح شد که بر اساس گفته‌های وزارت امور خارجه افغانستان، یکی از موضوعات مورد گفت‌وگوی اشرف غنی با مقام‌های تهران در آینده‌ای نزدیک مسئله آب خواهد بود.

«موسی شفیق»، نخست وزیر وقت افغانستان و «امیرعباس هویدا» نخست وزیر وقت ایران در 22 اسفند ماه 1351 موافقتنامه‌ای را با یک مقدمه، 12 ماده و دو پروتکل‌ در کابل به امضا رساندند که حق‌آبه ایران از رود هیرمند را مشخص می‌کند.

رود هیرمند همواره مهم‌ترین مساله در عقد قراردادها بوده و انگلستان نیز به عنوان میانجیگر بین ایران و افغانستان همواره سعی براین داشته که نقطه تلاقی منافع 2 کشور را بدون راه‌حل باقی گذاشته تا همیشه میان 2 کشور اختلاف وجود داشته باشد.

در این قراردادها علاوه بر مرزبندی بین ایران و افغانستان، آب رود هیرمند نیز تقسیم‌بندی شده اما با مداخله دولت انگلستان گاهی از کل سهم آب رود هیرمند درصد کمی به ایران تعلق می‌گرفته است.

مجموع مقدار آبی که از هیرمند در سال عادی یا بالاتر از طرف افغانستان به ایران تحویل داده خواهد شد، 22 متر مکعب در ثانیه به علاوه چهار مترمکعب برثانیه نیز متناسب با تقسیمات ماهانه که در ماده سوم این معاهده توضیح داده شده به خاطر حسن نیت دو طرف به ایران تحویل خواهد شد که در مجموع شامل 26 متر مکعب برثانیه می‌شود.

مجلس وقت ایران این معاهده را در 10 مرداد ماه 1352 تصویب کرد و اجازه داد تا اسناد تصویب آن مبادله شود، اما کودتای «سردار محمد داود» علیه «محمد ظاهرشاه» مانع از بررسی و تائید آن از سوی پارلمان وقت افغانستان شد.

«احمد شکیب مستغنی» پیش از این گفته بود که قرار است موضوع حق‌آبه ایران در سفر اشرف غنی به تهران مورد بحث قرار گیرد و به احتمال بسیار یک موافقتنامه همکاری در این مورد به امضا خواهد رسید.

این در حالی است که «عبدالرحمان شیدانی»، معاون کمیسیون منابع طبیعی و محیط زیست پارلمان افغانستان گفته که این معاهده از لحاظ حقوقی مشکل دارد.

از سوی دیگر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان «منابع آب دشت سیستان» با بررسی تاریخچه رژیم حقوقی رود هیرمند و تبیین معاهدات منعقده پیشین میان ایران و افغانستان برای استفاده از آب این رود، اعلام کرده بود که در مجموع شرایط برای جمهوری اسلامی ایران در استفاده از حق‌آبه رود هیرمند عادلانه نیست. معاهده سال 1351 میان ایران و افغانستان با وجود داشتن ضعف‌ها و کاستی‌های فراوان و با وجود این‌که در بسیاری موارد به ضرر ایران است، به درستی از سوی مقام‌های کشور افغانستان اجرا نمی‌شود و در عمل ایران به حقوق مندرج در این معاهده نیز دست نمی‌یابد.

بر اساس تحلیل مرکز پژوهش‌های مجلس، در معاهده مذکور میزان حق‌آبه ایران از رود هیرمند در سال‌های عادی و بالا‌تر تنها 26 مترمکعب در ثانیه است، این در حالی است که میزان نیاز منطقه سیستان به آب اعم از شرب، صنعتی، خدماتی، تولیدی و کشاورزی در طول یک سال در حدود 1. 8 تا دو میلیارد مترمکعب است.

به معنای دیگر طبق این گزارش از ابتدا ارزیابی سهم حق‌آبه درست محاسبه نشده است.